JuridischForum.be

Mijn moeder is overleden in 1984, wij kinderen (6) hebben met vader geleefd tot 8 jaar terug. Dan is vader hertrouwt (5 jaar geleden) met scheiding van goederen. Onze stiefmoeder (3 kinderen) heeft haar huis verkocht en is (gratis) bij vader in ons huis gaan wonen (dat toen reeds voor de helft onze eigendom was). Omdat onze stiefmoeder dan geen eigendom meer had, hebben zij samen een appartement gekocht om discussie te vermijden bij overlijden van vader. Het appartement is aangekocht voor zij gehuwd zijn, ieder voor de helft. (wordt verhuurd)
Nu is vader overleden en zodoende heeft onze stiefmoeder vruchtgebruik op de volledige nalatenschap van vader, niet dus op de helft van onze gezinswoning. Echter in zijn testament heeft hij ons (kinderen) verplicht om op dat gedeelte een recht van bewoning toe te kennen, zo niet, zou hij het grootst mogelijke erfdeel aan onze stiemoeder toezeggen.
Moeten wij aanvaarden dat stiefmoeder voor de rest van haar leven gratis in ons huis blijft wonen ? terwijl zij dus zelf mede-eigenaar is van het appartement en dus in haar eigendom kan gaan wonen ?
Is dit recht van bewoning steeds gratis of kunnen wij hiervoor een huurprijs afdwingen ?
Zij kan makkelijk in haar levensonderhoud voorzien.
Onze jongste zus is nog studente, kunnen wij onze stiefmoeder dwingen om haar te onderhouden ?
Kunnen wij ons huis zelf gaan (mee)bewonen, stiefmoeder heeft toch maar vruchtgebruik op de helft van de woning ?

moeder overleden in 1984
6 kinderen met vader geleefd tot 8 jaar terug
vader hertrouwt (5 jaar geleden) met scheiding van goederen. Onze stiefmoeder (3 kinderen) heeft haar huis verkocht en is (gratis) bij vader in ons huis gaan wonen (dat toen reeds voor de helft onze eigendom was).

U was met zijn zessen slecht blote eigenaar van de helft van dat huis. Uw vader had het vruchtgebruik van de 1/2 + de helft in volle eigendom.
Hij mag dus in huis nemen wie hij wil. Hij mag het zelfs verhuren en de huur 100% opstrijken (mits onderhoud).

samen een appartement gekocht voor zij gehuwd zijn, ieder voor de helft. (wordt verhuurd)

vader overleden en zodoende heeft onze stiefmoeder vruchtgebruik op de volledige nalatenschap van vader, niet dus op de helft van onze gezinswoning.

Inderdaad niet; want zijn vruchtgebruik op uw helft dooft uit en U bent met 6 volle eigenaar geworden van 1/2 huis + blote eigenaar van de 2de 1/2: zij heeft het 1/2 vruchtgebruik.

Echter in zijn testament heeft hij ons verplicht om op dat gedeelte een recht van bewoning toe te kennen, zo niet, zou hij het grootst mogelijke erfdeel aan onze stiemoeder toezeggen.

Dergelijke testamenten zijn in de mode bij hertrouwers (of hersamenwoners): ik geef aan mijn 2de vrouw dat, en als ge reclameert, dan geef ik haar nog meer!
(met 6 kinderen betekent dat wel niet veel als dreiging: hoogstens 1/4 blote eigendom méér)

Echter: hij heeft een steekje laten vallen: hij legateert iets wat hij niet bezit... Hoe kan hij een recht van bewoning geven op een huis als hij er maar de 1/2 van bezit?

Wat is een recht van bewoning? En wat is het verschil met een vruchtgebruik? Een vruchtgebruiker mag zelf bewonen, maar mag ook verhuren. Een titularis van een recht van bewoning kan er alleen maar zelf inwonen (het is een zakelijk recht, maar binnen de zakelijke rechten is het een persoonlijk recht). Geen sprake dus van verhuren of compenseren met iets anders.

Moeten wij aanvaarden dat stiefmoeder voor de rest van haar leven gratis in ons huis blijft wonen?

Nee dus. Aangezien het huis niet deelbaar is (neem ik aan) wegens 1 voordeur, 1 hall, 1 keuken, 1 water/gas/kabel/telefoon/elektriciteitsnet, ... is dat recht van bewoning niet uitvoerbaar.

terwijl zij dus zelf mede-eigenaar is van het appartement en dus in haar eigendom kan gaan wonen ?
Dat doet er niet toe: zelfs al had ze 7 eigen huizen.

Is dit recht van bewoning steeds gratis of kunnen wij hiervoor een huurprijs afdwingen ?
Recht van bewoning is gratis.
Het geldt voor haar én voor haar gezin.

Zij kan makkelijk in haar levensonderhoud voorzien.
Doet er ook niet toe.

Onze jongste zus is nog studente, kunnen wij onze stiefmoeder dwingen om haar te onderhouden ?
(zou ik moeten opzoeken; ik denk van wel maar beperkt tot wat zij uit de nalatenschap krijgt)

**********************

Had hij haar een vruchtgebruik gegeven op dat huis; dan zou men nog kunnen zeggen dat ze recht had op een 1/2 huurprijs.
Maar door haar een recht van bewoning te geven, denk ik niet dat ze dat kan afdwingen.

1) ofwel legt ze zich neer bij het vruchtgebruik van de nalatenschap
2) of jullie onderhandelen waarbij zij uiteraard meer zal vragen
3) ofwel naar de rechtbank.

Maar eerst eens horen bij de notaris...

Bedankt voor het beetje hoop.

Echter, als zij 1/4 in volle eigendom krijgt heeft zij mee beslissingsrecht en zullen ook haar kinderen later dat gedeelte erven. Eén vierde blote eigendom is ook niet weinig natuurlijk.

De juiste tekst in het testament luidt:
"Ik leg aan mijn kinderen en hun eventuele rechtsopvolgers de last op, het levenslang recht van bewoning op het huis op en met grond gelegen te .... , indien één of meerdere van hen deze last niet uitvoeren vermaak ik het grootst beschikbaar deel van mijn nalatenschap aan ..."

Door deze regel vervalt haar wettelijk vruchtgebruik en komt de gehele woning in aanmerking voor het "recht van bewoning" ?
Indien dit "recht van bewoning" niet uitvoerbaar is, hoe moet ik dat dan interpreteren ?
Kunnen we dan toch dreigen met haar uit het huis te zetten omdat deze regel met sanctie geen waarde heeft ?
In het testament staat ook niets over de inboedel, is dat van belang ?

Kunnen wij als kinderen het gedeelte van onze moeder (1/2 van het huis) opeisen zonder gevolgen ? Wij zijn tussen 24 en 37 jaar en kunnen het allemaal zeer goed gebruiken.

Ik heb het gevoel dat we met onze rug tegen de muur staan, hopend dat een rekening voor onderhoud aan het huis (ja, structurele kosten vallen ten laste van de naakte eigenaars) nog even uit blijft.

PS: Het testament en de nalatenschap is reeds door alle partijen ondertekend, hebben wij hierdoor misschien onze toestemming reeds gegeven, en is het onomkeerbaar ?

Ik ga ervan uit dat uw vader en moeder gehuwd waren zonder huwelijkscontract en er geen testament of eigen vermogen was.

Bij moeders overlijden gold : “Art.745…Zij(=de kinderen) erven voor gelijke delen en bij hoofden…Art.745bis.Wanneer de overledene afstammelingen, geadopteerde kinderen of afstammelingen van deze achterlaat, verkrijgt de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik van de gehele nalatenschap…”(B.W.=Burgerlijk Wetboek).

Vader behield dus de helft in volle eigendom van de hele ontbonden huwelijksgemeenschap en erfde het vruchtgebruik op moeders helft.De kinderen erven dan elk één zesde van de blote eigendom van moeders HELE nalatenschap,die ongetwijfeld MEER omvatte dan de halve gezinswoning.

Vader en stiefmoeder kochten voor zij met scheiding van goederen huwden een appartement , ieder voor de helft.

Bij vaders overlijden behield de stiefmoeder haar helft van het appartement in volle eigendom en erfde het vruchtgebruik op vaders HELE nalatenschap.De kinderen worden van rechtswege VOLLE eigenaar van wat ze voordien in blote eigendom erfden van moeder en erven bovendien de blote eigendom van vaders HELE nalatenschap,die ongetwijfeld MEER omvatte dan enkel onroerende goederen.
.

“Art.913.De giften, hetzij bij akten onder de levenden, hetzij bij testament, mogen de helft van de goederen van de beschikker niet overschrijden, indien hij bij zijn overlijden slechts één kind achterlaat; een derde, indien hij twee kinderen achterlaat; een vierde, indien hij er drie of meer achterlaat.”(B.W.).

Vaders beschikbaar deel is dus een vierde van wat HIJ nalaat.Hij kon dit 1/4 bij testament schenken aan zijn tweede echtgenote INDIEN zijn kinderen haar geen KOSTELOOS recht van bewoning toekennen op hun helft van de ouderlijke woning.De keuze is dan aan de kinderen.Enkel kennis nemen van het testament is niet zulke keuze.

“Art.203.§ 1. De ouders dienen naar evenredigheid van hun middelen te zorgen voor de huisvesting, het levensonderhoud, het toezicht, de opvoeding en de opleiding van hun kinderen.Indien de opleiding niet voltooid is, loopt de verplichting door na de meerderjarigheid van het kind.§ 2. De langstlevende echtgenoot is gehouden tot de verplichting gesteld in paragraaf 1 ten aanzien van de kinderen van de vooroverleden echtgenoot van wie hij niet de vader of de moeder is, binnen de grenzen van hetgeen hij heeft verkregen uit de nalatenschap van de vooroverlevendene en van de voordelen die deze hem mocht hebben verleend bij huwelijkscontract, door schenking of bij testament.”(B.W.).

De stiefmoeder is dus onderhoudsplichtig tegenover uw jongste zus in de mate van art.203,§2 B.W..

De stiefmoeder heeft GEEN rechten op de onverdeelde VOLLE eigendom van de kinderen op de ouderlijke woning,tenzij zij haar die rechten verlenen ingevolge vaders testament.Het recht van bewoning verschilt van het recht op ALLEENbewoning .

Ga volledigheidshalve naar (geconsolideerde wetgeving) onder Belgisch Staatsblad in http://just.fgov.be .Klik in de balk achter ’Juridische aard’ op het omgekeerd driehoekje uiterst rechts en zoek daar de nodige WetBOEKEN.

Of U een aangifte van nalatenschap tekent of niet: dat is een fiscale verplichting en kan nooit gevolgen hebben in de burgerlijke procedures.

Dat U met zijn allen een testament hebt getekend is van geen belang: men kan geen overeenkomsten sluiten over een erfenis zolang de erflater nog in leven is.
Dergelijke ondertekening zou - afhankelijk van de stijl waarin het opgesteld is enz. - nog eerder kunnen leiden tot een nietig testament...

ALS u stiefmoeder zou toelaten haar recht van bewoning uit te oefenen op een half huis, zou U haar natuurlijk tezelfdertijd ook uw helft kunnen verhuren. Dan betaalt zij een halve huishuur aan U.

**********************

Vader vermeldt dat als een last. Dat betekent dat U iets groter moet krijgen dan die last: dat is het verschil tussen uw reserve (3/4 blote eigendom) en uw normale erfenis alsof er geen testament zou zijn (4/4 blote eigendom).

Is die last (levenslang recht van bewoning op 1/2 huis) wel kleiner dan het-méér-krijgen (1/4 blote eigendom)? Zoniet is er geen legaat aan haar. Dat hangt af van haar leeftijd én van de waardeverhouding tussen roerend en onroerend (huis) in de nalatenschap.

*************************

U zal moeten overeenkomen en haar uitkopen. Een creatieve notaris is vereist.
Wil ze niet overeenkomen, dan heeft U ook een creatieve advocaat nodig.

Als ik het goed begrijp kan vader ons deze last niet opleggen omdat het niet over zijn eigendom gaat.
Moest hij dat wel kunnen dan kan hij zelfs zeggen dat ik mijn eigen huis moet ter beschikking stellen aan stiefmoeder, gevolgd door dezelfde sanctie. Dit lijkt nogal op chantage ?
Uiteindelijk geeft hij geen recht van bewoning hierop, hij zegt dat wij stiefmoeder een recht van bewoning moeten toekennen.

Blijft natuurlijk, dat als we haar dat (gratis)recht van bewoning niet toekennen, wij zullen geconfronteerd worden met de voorgeschreven sanctie. Hoe kunnen we hier vanaf geraken ?

Wij begrijpen terecht dat zij in het huis wil blijven wonen, alleen vinden we het maar logisch dat ze daar huur voor betaald, als we recht van bewoning moeten verlenen zoals vader beschreven heeft, kunnen we dus geen huur vragen.